ΈΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ
Σήμερα η ηθοποιός Ινώ Μενεγάκη διαβάζει ποίημα του Ρώσου ποιητή Βελιμίρ Χλέμπνικοφ (1895-1922), πρώτου «Προέδρου της Υδρογείου Σφαίρας», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του, Πέθανα και γέλαγα. Πέθανε στο ξεχασμένο από το θεό και την Επανάσταση χωριό Σαντάλοβο, χίλια πεντακόσια χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα, άφησε την τελευταία του πνοή γυμνός στο χώμα, στη μέση του δάσους. «Πέθανε και γέλαγε». Κηδεύτηκε στο διπλανό χωριό, στο προαύλιο της εκκλησίας Αγίου Γεωργίου, και το 1960 τα κοκαλάκια του (όσα έμειναν δηλαδή), μαζί με το χώμα, μεταφέρθηκαν επίσημα στη Μονή της Παρθένους στη Μόσχα. Έτσι ο Βελιμίρ Χλέμπνικοφ έχει δυο τάφους, όπου προσκυνούν οι λάτρεις της ποίησής του.
Πέθανα και γέλαγα.
Απλά το μεγάλο έγινε μικρό και το μικρό – μεγάλο.
Απλά σε όλα τα σκέλη της εξίσωσης της ύπαρξης το «όχι» αντικατέστησε το «ναι».
Η μυστηριώδης κλωστή με οδηγούσε στον κόσμο της ύπαρξης, και γνώριζα το Σύμπαν στο ερυθροκύτταρό μου.
Γνώριζα το βασικό πυρήνα της σκέψης μου ως μεγαλοπρεπή ουρανό, όπου βρίσκομαι.
Το άρωμα του χρόνου με συνέδεε με εκείνο το έργο,
στο οποίο δεν πίστευα πριν πνιγώ, παρασυρόμενος από την ποταπότητά του.
Τώρα κρέμεται, σταυρωμένο με ένα σύννεφο, σαν μια τεράστια λωρίδα ουρανού,
με τις υγρές ομίχλες, και τον αγέρα, και τους σωρούς από αστέρια.
Ένας σωρός από αστέρια έφεγγε σαν το ανοιχτό μάτι του ατόμου.
Και κατάλαβα, ότι όλα μένουν όπως παλιά , απλά εγώ κοιτάζω τον κόσμο ενάντια στο ρεύμα.
Κοιτάζω σαν νυχτερίδα του εαυτού μου.
Πέταξα στους δικούς μου.
Τους πέταγα κομμάτια χαρτιού, χτυπούσα τις χορδές.
Μόλις έβλεπα τα κουδουνάκια, τραβούσα τις κλωστές.
Επίμονα φώναζα «Εδώ!» από το πιατάκι, αλλά κανείς δεν μου απαντούσε.
Τότε έκλεισα τα μάτια με τα φτερά μου και πέθανα για δεύτερη φορά
Με λυγμό: «Πόσο θλιβερός είναι αυτός ο κόσμος!»
Το ποίημα «Πέθανα και γέλαγα» του Βελιμίρ Χλέμπνικοφ ακούγεται σε μετάφραση στα ελληνικά της Ευγενίας Κριτσέφσκαγια.