Φαίνεται πως οι Βρετανοί γνωρίζουν καλύτερα τι πρέπει και τι όχι να διαβάζουν οι… Ρώσοι.
Μια βρετανίδα δημοσιογράφος με το όνομα Φοίβη Τάπλιν δηλώνει ερωτευμένη με τη ρωσική κουλτούρα και δημοσίευσε ένα άρθρο που λίγο πολύ ισχυρίζεται πως στη Ρωσία του Πούτιν δεν αγαπούν τους ζωντανούς συγγραφείς.
Το συμπέρασμα βασίζεται στα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης που πραγματοποίησε η μη κυβερνητική στατιστική οργάνωση «Λεβάντα Σέντερ» σε δείγμα 1600 ατόμων, όσα δηλαδή χωρούν στο σταθμό του μετρό της Μόσχας. Τα συμπεράσματα της βρετανίδας δείχνουν μάλλον την άγνοια της για τους Ρώσους παρά την αγάπη της στη ρωσική κουλτούρα.
Η ερώτηση της δημοσκόπησης ήταν «ποιον θεωρείτε τον ποιο σπουδαίο ρώσο συγγραφέα;»
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα: 45% θεωρούν πως ο σπουδαιότερος είναι ο Λεβ Τολστόι και ακολουθούν: 23% Ντοστογιέφκσι, 18% Τσέχοφ, 15% Πούσκιν, 13% Γκόγκολ και Σόλοχοφ, 11% Μπουλγκάκοφ, 9% Τουργκένιεφ, 7% Γκόργκι, 6% Λέρμοντοφ.
Όσον αφορά στους ζώντες συγγραφείς, 3% δήλωσε πως σπουδαιότερη συγγραφέας της Ρωσίας είναι η Ντάρια Ντοντσόβα και ο Μπορίς Ακούνιν, 1% η Τατιάνα Ουστίνοβα και ο Βίκτωρ Πελέβιν και κάτω του 1% η Λιουντμίλα Ουλίτσκαγια.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η ερώτηση ήταν γενική και αόριστη καθώς όταν ρωτάς έναν Ρώσο γενικώς για σπουδαίους συγγραφείς οι πρώτοι που μπαίνουν στη λίστα είναι ο Τολστόι και ο Ντοστογιέφσκι. Ο Πούσκιν βρέθηκε στη λίστα κάπως ξώφαλτσα αφού οι Ρώσοι τον κατατάσσουν πρώτο στην λίστα με τους μεγάλους τους ποιητές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως από τη δημοσκόπηση της «Λεβάντα Σέντερ» λείπουν όλοι οι μεγάλοι Ρώσοι ποιητές.
Έτσι, η Φοίβη Τάπλιν αναρωτιέται:
«…μήπως δεν πρέπει να διαβάζει κανείς καν σύγχρονη ρωσική λογοτεχνία και η Ρωσία έδωσε ό, τι είχε να δώσει στην παγκόσμια Τέχνη του Λόγου; Ή απλά τα αποτελέσματα του γκάλοπ δείχνουν πως οι ερωτηθέντες φοβούνταν να απαντήσουν με ειλικρίνεια και γι’ αυτό βασίστηκαν στην επίσημη εγκεκριμένη ιεραρχία;».
Και στο ερώτημα της απαντάει η ίδια:
«Το γκάλοπ του Λεβάντα Σέντερ αποδεικνύει τον συντηρητισμό των Ρώσων που ξεπερνά τα όρια μιας γενικώς συνηθισμένης για το αναγνωστικό κοινό νοσταλγίας. Όσο ο Πούτιν είναι στο τιμόνι της χώρας ο αναγνώστης που εκτιμάει το καινούριο και άτυπο δεν φτάνει να είναι υποψιασμένος, πρέπει να είναι και τολμηρός!!!!»
Τι συμβαίνει δηλαδή στην πραγματικότητα, κατά την Φοίβη;
Οι Ρώσοι δεν διαβάζουν τους μη εγκεκριμένους τίτλους από το Κρεμλίνο τίτλους ή φοβούνται να ομολογήσουν τις προτιμήσεις τους από φόβο για το Κρεμλίνο; Ο μέσος Ρώσος αναγνώστης είναι συντηρητικός ή επιφυλακτικός; Γιατί στο άρθρο της στην εφημερίδα Guardian η Φοίβη αντί να απαντήσει μας μπερδεύει ακόμα περισσότερο;
Το γκάλοπ δεν δείχνει στην πραγματικότητα απολύτως τίποτα. Αν αναζητάς πραγματικές απαντήσεις για το τι διαβάζει μια χώρα πρέπει να κάνεις τις έρευνες σου και αλλού: εκεί που ο κόσμος διαβάζει και δεν περνάει απλά το χρόνο του, ταξιδεύοντας στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ή στη… λεκάνη της τουαλέτας του, δηλαδή στα Πανεπιστήμια, στις εκθέσεις βιβλίων, στις λογοτεχνικές βραδιές, στα βιβλιοπωλεία.
Το ό, τι οι ερωτηθέντες κατέταξαν πρώτους τον Τολστόι και τον Ντοστογιέφσκι δεν σημαίνει πως τους διάβασαν κιόλας. Αντίθετα, η Ντάρια Ντοντσόβα, μαιτρ του σύγχρονου ρωσικού αστυνομικού μυθιστορήματος, παραμένει πάντα η δημοφιλέστερη ανάμεσα στους σύγχρονους Ρώσους συγγραφείς. Μόνο το 2013 το τιράζ των βιβλίων της ήταν 2, 8 εκατομμύρια αντίτυπα. Και αυτό δείχνει ότι στη Ρωσία, όπως και σε κάθε χώρα του κόσμου, ο περισσότερος κόσμος προτιμάει να διαβάζει στον έτσι και αλλιώς χαμένο του χρόνο και λιγότερο να προβληματίζεται. Όχι, φυσικά, επειδή φοβάται τον Πούτιν αλλά επειδή έτσι είναι η ανθρωπότητα από καταβολής κόσμου: το σύνθημα «άρτος και θεάματα» ήταν πάντα μακράν δημοφιλέστερος από το «παιδεία και ελευθερία»
