Ο διάλογος είναι εκεί, όπου υπάρχει το άγνωστο
Εργαστήρι SHAPIRO. Μέρα δεύτερη.
«Αν παίζετε μια μικρή σκηνή είναι σκετς, οι δύο ηθοποιοί συζητούν, αλλά δεν πρόκειται για διάλογο. Δεν πρόκειται για ερωτήσεις και απαντήσεις. Δεν βιώνουν τίποτα. Ο Σωκράτης μιλάει με όλους – για να σκέφτεται, για να εξελίσσεται, και γι’ αυτό έχει ανάγκη από διάλογο».
«Η ανταλλαγή λέξεων – δεν είναι διάλογος. Διάλογος είναι τέχνη. Από κει και πέρα μιλάμε για διάφορες μορφές διαλόγων.
Υπάρχει σιωπηλός διάλογος και μέσα στο κείμενο. Προφέρουμε λέξεις, αλλά ο πραγματικός διάλογος είναι σιωπηλός, είναι πίσω από τις λέξεις».
«Διάλογος στο αρχαίο θέατρο – είναι ανταλλαγή θέσεων, ο σύγχρονος διάλογος (Τσέχοφ, Μπέκετ) είναι διαφορετικός: σου κάνω μια ερώτηση, και η απάντηση μπορεί να βρίσκεται μετά από δύο σελίδες, σε κάποια άσχετη ατάκα, ή δεν βρίσκεται ποτέ».
«Ο άνθρωπος που θέλει να εξαφανίσει έναν άλλον άνθρωπο, μόλις καταλάβει ότι μπορεί να υπάρξει ζώνη συμφωνίας, φεύγει αμέσως, γιατί η συμφωνία αφοπλίζει. Στον πραγματικό διάλογο πρέπει να χαιρόμαστε όταν βρίσκουμε τη ζώνη συμφωνίας, όπου κι εγώ, κι εσύ γινόμαστε πιο πλούσιοι».
«Υπάρχει διάλογος παιχνιδιού, όπου το παιχνίδι παίζεται μέσα στο παιχνίδι, όπου εξαρχής τα πάντα είναι γνωστά, και ο καλύτερος διάλογος τέτοιου είδους γίνεται στο παζάρι. Εδώ υπάρχουν κανόνες παιχνιδιού, υπάρχουν και τα όριά του. Στο τέλος και οι δύο «παίκτες» φεύγουν ευχαριστημένοι – ο ένας πούλησε καλά και ο άλλος αγόρασε καλά, παρόλο που η τελική τιμή ήταν γνωστή εξαρχής».
«Υπάρχει διάλογος έμμεσος: όταν διηγούμαι κάτι και στην πραγματικότητα θέλω να πω κάτι άλλο. Επί δύο ώρες μιλάμε για το καλοκαίρι, για τα ταξίδια και στο τέλος λέω: “Σ’ αγαπώ”. Αυτός είναι μοντέρνος διάλογος. Επί δύο ώρες οι δύο άνθρωποι μιλούσαν, μάθαιναν ο ένας τον άλλον, αναζητώντας τη ζώνη συμφωνίας, και στο τέλος κατάλαβαν, ότι ταιριάζουν. Η κατάληξη θα μπορούσε να είναι διαφορετική, όταν η ζώνη συμφωνίας δεν βρίσκεται και, παρά την αρχική συμπάθεια, οι άνθρωποι χωρίζουν.
Κανένας διάλογος δεν προϋποθέτει νίκη.
Καμιά φορά όλο το έργο, όλος ο ρόλος είναι απάντηση σε μια ερώτηση. Ενίοτε, μόνο όταν παίξουμε το ρόλο ως το τέλος, παίρνουμε την απάντηση στην ερώτηση που τέθηκε στην αρχή. Είτε η απάντηση δεν υπάρχει.
Ο διάλογος είναι εκεί, όπου υπάρχει το άγνωστο.
«Στην εποχή του Σωκράτη οι άνθρωποι απολάμβαιναν διαλόγους. Ο διάλογος ισούταν με θεατρο».
«Αλλά η ζωή είναι πάνω από το θέατρο. Η τραγωδία του σύγχρονου κόσμου είναι πως κανένας δε θέλει διάλογο. Γι’ αυτό και έχουμε τραγικές καταστάσεις».
«Κάνοντας διάλογο, υπάρχει περίπτωση να μη βρούμε τη ζώνη συμφωνίας. Όμως, την αναζητούμε. Και αν δεν είμαστε εχθροί, αν έχουμε ξεκινήσει διάλογο, τότε δίνουμε την ευκαιρία ο ένας στον άλλον.
Όπως οι άνθρωποι που χάθηκαν στο δάσος».
