Στις 5 Δεκεμβρίου, 150 χρόνια πριν, έφυγε από τη ζωή ο μέγας Αλέξανδρος Δουμάς
Μέσα στα 175 χρόνια, που έχουν περάσει από τη δημοσίευση των Τριών Σωματοφυλάκων και του Κόμη Μόντε Κρίστο, τα μυθιστορήματα του Αλέξανδρου Δουμά παραμένουν στην κορυφή της πλέον short list της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μ’ αυτά μεγάλωσαν γενεές και γενεές και υπάρχει ελπίδα, ότι και οι μελλοντικές γενεές, τουλάχιστον, οι καλύτεροι εκπρόσωποί τους, θα ακολουθούν στη ζωή το αθάνατο σύνθημα «Όλοι για έναν, ένας για όλους!»
Στις 5 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται 150 χρόνια από το θάνατο του «Αυτοκράτορα της λογοτεχνίας»: αυτός ο τίτλος απονεμήθηκε στο διάσημο Γάλλο συγγραφέα στον Καύκασο, στο Νταγκεστάν, που ο Δουμάς επισκέφτηκε στο μεγάλο του ταξίδι στη Ρωσία από τον Ιούνιο του 1858 έως το Φεβρουάριο του 1859. Την Πρωτοχρονιά του 1859 ο Δουμάς γιόρτασε στην Τιφλίδα.
Ο Αλέξανδρος Δουμάς γεννήθηκε το 1802, την ίδια χρονιά με τον Βίκτωρα Ουγκώ, και πέθανε την ίδια χρονιά με τον Προσπέρ Μεριμέ. Αλλά όσο μεγάλοι κι αν ήταν οι συνάδελφοι του στην πέννα, οι ήρωες του Δουμά είναι εκείνοι που ακόμα εξάπτουν τη φαντασία και διαμορφώνουν χαρακτήρες των νεαρών – και όχι μόνο – αναγνωστών σε όλη τη γη.
Ο Δουμάς κατάφερε να επισκεφτεί τη Ρωσία μόλις μετά το θάνατο του Αυτοκράτορα Νικόλαου Α΄: μετά τη δημοσίευση των Σημειώσεων ενός δασκάλου ξιφασκίας ή Δεκαοκτώ μήνες στην Αγία Πετρούπολη, βασισμένων στην ιστορία του επαναστάτη-δεκεμβριστή Ιβάν Άννενκοβ και της αγαπημένης του Πωλίνα Γκεμπλ, κόρης αξιωματικού του Ναπολέοντα, που ακολούθησε τον έρωτά του στην εξορία στη Σιβηρία, ο Νικόλας Α΄ απαγόρευσε και το βιβλίο, και την είσοδο του συγγραφέα του στη Ρωσία. Όταν στο ρωσικό θρόνο ανέβηκε ο πρωτότοκος γιος του Νικόλαου, Αλέξανδρος Β΄, τα σύνορα της Ρωσίας άνοιξαν για τον Δουμά, που δεν έχασε την ευκαιρία να γνωρίσει τη χώρα μέσα από το ταξίδι του από την Αγία Πετρούπολη έως τη Γεωργία.
Στις σημειώσεις γι’ αυτό το ταξίδι ο Δουμάς ξεπλήρωσε γενναιόδωρα την τιμή που του έκαναν οι Νταγκεστανοί, αφιερώνοντας στην αρχαία πόλη του Νταγκεστάν, το Ντερμπέντ, τα εξής λόγια:
«Ήταν το Ντερμπέντ, ένας πελώριος πελασγικός τοίχος, που έφραζε το δρόμο, απλωμένος από τη βουνοκορφή έως τη θάλασσα. Μπροστά μας έστεκε μόνο η βαριά πύλη, που ανήκε, αν κρίνω από το περίγραμμά της, στην τεράστια ανατολίτικη αρχιτεκτονική, προορισμένη να περιφρονεί τους αιώνες. Δίπλα στην πύλη βρισκόταν ένα συντριβάνι, χτισμένο, προφανώς, ακόμα από τους Πελασγούς. Οι Τατάρες με τα μακριά τους πολύχρωμα τσαντόρ έρχονταν εδώ να πάρουν νερό. Οι άνδρες, οπλισμένοι σαν αστακοί, ακουμπημένοι στον τοίχο, στέκονταν ακίνητοι και βαρυσήμαντοι, σαν αγάλματα. Δε μιλούσαν μεταξύ τους, ούτε κοιτούσαν τις γυναίκες, παρά μόνο πετούσαν στα όνειρά τους».
Η ανάμνηση για την παραμονή του Αλέξανδρου Δουμά στο Ντερμπέντ δεν έσβησε: μία από τις κεντρικές οδούς της πόλης φέρει το όνομά του.
Το ταξίδι του συγγραφέα των Τριών σωματοφυλάκων ξεκίνησε από την Αγία Πετρούπολη:
«Δεν έχω δει στη ζωή μου τίποτα παρόμοιο με τις Λευκές νύχτες της Αγίας Πετρούπολης. Ναι, τα ποιήματα του Πούσκιν είναι εξαίσια, όμως, είναι ανθρώπινη ποίηση, ενώ οι πετρουπολίτικες νύχτες – είναι ποίηση θεϊκή…», έγραφε.
Από την Πετρούπολη ο Δουμάς ξεκίνησε για τη Μόσχα, όπου το πρώτο κιόλας βράδυ επισκέφτηκε το Κρεμλίνο: «Δε χωράει αμφιβολία ότι η επίσκεψή μου στο Κρεμλίνο εμπνεύστηκε εκ των άνωθεν. Την εικόνα των τόπων, που επισκεπτόμαστε, αναμφισβήτητα, επηρεάζουν ο ήλιος, η ώρα της μέρας ή της νύχτας, αλλά περισσότερο απ’ όλα την επηρεάζει η διάθεση του επισκέπτη. Το Κρεμλίνο, λοιπόν, που έχω αντικρίσει εκείνο το βράδυ – μες στην τρυφερή λάμψη, τυλιγμένο με διάφανη αχλή, με τους πύργους να ανεβαίνουν στα άστρα σαν τα βέλη των μιναρέδων – φάνταζε σαν παλάτι των νεράιδων, που η πέννα δε δύναται να περιγράψει. Επέστρεψα κατάπληκτος, θαμπωμένος, ηττημένος, ευτυχισμένος».
Η διευθύντρια του Μουσείου του Αλέξανδρου Δουμά «Πύργος Μόντε Κρίστο» στο Port-Marly έξω από το Παρίσι, Φρειδερίκη Λουρόλ, στη συνέντευξή της στο σάιτ του Ιδρύματος «Ρωσικός Κόσμος» δήλωσε, ότι στο ταξίδι του στη Ρωσία ο συγγραφέας-λάτρης γυναικείου φύλου δε θα μπορούσε να μην ερωτευτεί, και λέγεται ότι εκεί απέκτησε παιδί… Τι να λέμε; Η Ρωσία έδωσε ό, τι μπορούσε στον αγαπημένο της συγγραφέα: «Ταξιδεύω εδώ σαν πρίγκηπας, έγραφε ο Δουμάς από τη Ρωσία. Η ρωσική φιλοξενία είναι εξίσου εκπληκτική με τα χρυσωρυχεία των Ουραλίων!»
Μετά από τις δύο ρωσικές πρωτεύουσες ο Δουμάς ταξίδεψε προς τον Καύκασο, και σε όλη τη διαδρομή τον υποδέχονταν και αποχαιρετούσαν με λατρεία. Οι εντυπώσεις του από το ταξίδι χώρεσαν σε τέσσερεις τόμους, που εκδόθηκαν μετά την επιστροφή του στο Παρίσι και προκάλεσαν αρκετό πονοκέφαλο στις ρωσικές αρχές, αλλά και σε ρώσους διανοούμενους, οι οποίοι κατηγόρησαν τον Δουμά για τις απίθανες μυθοπλασίες…
Και όμως… Ακόμα πρόσφατα στη Σοβιετική Ένωση ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ τα μυθιστορήματα του Δουμά τυπώνονταν σε τέσσερα εκατομμύρια ανίτυπα!!
Δε σταματάνε να εκδίδονται και σήμερα…