ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ – ΜΙΑ ΖΩΗ
Σήμερα λόγω των ημερών και την παραμονή της Μεγάλης Ημέρας της Νίκης κατά του φασισμού, την οποία οι περισσότερες χώρες της Σοβιετικής Ένωσης γιορτάζουν στις 9 Μαΐου, το Κέντρο Πολιτισμού και Ανάπτυξης AVANTGARDE παρουσιάζει ένα από τα ωραιότερα αφιερωμένα στον πόλεμο ποιήματα – Οι Γερανοί του εθνικού ποιητή της Δημοκρατίας του Νταγκεστάν (Ρωσία), Ρασούλ Γκαμζάτοφ. Αυτό το ποίημα, γραμμένο στα αβάρικα και μεταφρασμένο στα ρωσικά από τον Ναούμ Γκρέμνπεφ, έγινε ένα από τα ομορφότερα τραγούδια για τον πόλεμο σε μουσική του Ιάν Φρένκελ. Οι Γερανοί σε μετάφραση στα ελληνικά του Γιάννη Ρίτσου, ακούγονται στη σημερινή εκπομπή από το Trio del arte: φωνή Γιώργος Κριωνάς, βιολί Αλέξανδρος Γκέλιας, πιάνο Στέλλα Γιαλόγλου. Για πρώτη φορά το ποίημα δημοσιεύτηκε μισό αιώνα πριν, το 1968, έγινε τραγούδι ένα χρόνο αργότερα, και από τότε δεν έλειψε ούτε μια φορά από καμιά Επέτειο της Νίκης. Το ποίημα γεννήθηκε μετά από την επίσκεψη του Ρασούλ Γκαμζάτοφ στη Χιροσίμα και στο Πάρκο της Ειρήνης αυτής της πολυπαθούς ιαπωνικής πόλης, όπου βρίσκεται το άγαλμα της 12χρονης Σαντάκο Σασάκι με τον χάρτινο γερανό στα χέρια, η οποία πέθανε από λευχαιμία το 1955. Σύμφωνα με ένα παλιό ιαπωνικό θρύλο, ο άνθρωπος, που θα φτιάξει 1000 οριγκάμι γερανούς, θα δει τις ευχές του να εκπληρώνονται. Η Σαντάκο πρόλαβε να φτιάξει μόλις 644, τα υπόλοιπα έφτιαξαν οι φίλοι της, και το κορίτσι κηδεύτηκε μαζί με το σμάρι των οριγκάμι γερανών. Σε όλους τους πολιτισμούς οι γερανοί εκπροσωπούσαν τα καλύτερα, τα φωτεινότερα συναισθήματα, τους θεωρούσαν ιερά πουλιά, σύμβολα της πνευματικότητας. Για τον Ρασούλ Γκαμζάτοφ, εθνικό ποιητή του Νταγκεστάν και της Ρωσίας, που έχασε στον πόλεμο και τα δυο του αδέρφια, οι Γερανοί ήταν σύμβολο της αθανασίας και πρωτίστως – της άσβεστης, ιερής μνήμης.
Στιγμές στιγμές θαρρώ πως οι στρατιώτες
που πέσανε στη ματωμένη γη
δεν κείτονται, θαρρώ, κάτω απ’ το χώμα
αλλά έχουν γίνει άσπροι γερανοί.
Πετούν και μας καλούν
με τις κραυγές τους
απ’ τους καιρούς αυτούς τους μακρινούς
κι ίσως γι’ αυτό πολλές φορές σιωπώντας
κοιτάμε τους θλιμμένους ουρανούς.
Το τραγούδι «Οι Γερανοί» σε στίχους του Ρασούλ Γκαμζάτοφ ακούγεται σε μετάφραση στα ελληνικά του Γιάννη Ρίτσου