Στις 18 Ιουνίου του 1936, σε ηλικία 68 ετών, πέθανε ο μεγάλος Ρώσος και σοβιετικός συγγραφέας Μαξίμ Γκόρκι, που γεννήθηκε στην πόλη Νίζνι Νόβγκοροντ το 1868 ως Αλεξέι Πέσκοφ. Γκόρκι ή Πικρός ο Αλεξέι Πέσκοφ έγινε αργότερα, αφού είδε όλους τους κύκλους της σύγχρονής του Κόλασης και παρακολούθησε, σε τι συνθήκες ζουν οι συντοπίτες του. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1892, 24 ετών, με το διήγημα Μακάρ Τσουντρά, και από τότε η καριέρα του – συγγραφέα και δραματουργού – τράβηξε την ανηφόρα. Οι εμπειρίες του δεν του επέτρεπαν να αμφιβάλλει για την αναγκαιότητα της Επανάστασης στη Ρωσία, αλλά δεν ακολούθησε τους μπολσεβίκους τυφλά και αβούλως: παρά τη φιλία με τον Λένιν, η κριτική εκ μέρους του Γκόρκι υπήρξε σφοδρή. Για το πόσο μεγάλος συγγραφέας ήταν ο Γκόρκι, οι απόψεις διίστανται. Δεν πρέπει όμως να παραβλέπουμε το γεγονός, ότι όλος ο πλανήτης τον αποθέωνε, τον σεβόταν και 5 φορές ο Γκόρκι προτάθηκε για Νόμπελ λογοτεχνίας. Το όνομά του συνδέεται στενά με τη λογοτεχνία του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, και επομένως, στις ημέρες μας προφέρεται με αρνητικό πρόσημο και με δόση χλευασμού. Αλλά ποιος μπορεί να ορίσει σαφή σύνορα ανάμεσα στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και τον κλασικό ρεαλισμό; Ο Γκόρκι εγκατέλειψε τη Ρωσία το 1921 και επέστρεψε οριστικά το 1932 κατόπιν επίμονης προτροπής του Στάλιν. Αποθεώθηκε από εκατομμύρια κόσμο και… κλείστηκε σε χρυσό κλουβί. Το ίδιο έτος, με αφορμή των 40 χρόνων της παρουσίας του Γκόρκι στη ρωσική λογοτεχνία, η γενέτειρά του, Νίζνι Νόβγκοροντ, μετονομάστηκε σε Γκόρκι. Εκτός όλων των άλλων, η κεντρική οδός της Μόσχας, Τβερσκάγια, μετονομάστηκε στην οδό Γκόρκι, ένας από κεντρικούς σταθμούς του μετρό της Μόσχας επίσης πήρε το όνομά του, όπως και το μεγαλύτερο πάρκο αναψυχής της πρωτεύουσας, Πάρκο Γκόρκι. Ο Γκόρκι ασθένησε βαριά μετά το παράξενο θάνατο του αγαπημένου του γιου, Μαξίμ, το 1934. Γύρω από το θάνατο του Γκόρκι στις 18 Ιουνίου του 1936 επίσης υπάρχουν ερωτηματικά… Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, όταν γκρεμίστηκαν επί δικαίων και αδίκων πολλά σοβιετικά και επαναστατικά είδωλα, αμφισβητήθηκε και το γόητρο του Μαξίμ Γκόρκι: η πόλη Γκόρκι ξανά μετονομάστηκε σε Νίζνι Νόβγκοροντ, η κεντρική αρτηρία της Μόσχας, οδός Γκόρκι, πάλι έγινε οδός Τβερσκάγια, ο σταθμός του μετρό μετονομάστηκε σε «Τβερσκάγια». Το όνομά του κράτησε στη Μόσχα το Πάρκο αναψυχής. Του χρόνου, 2018, θα γιορτάζονται τα 150 χρόνια από τη γέννηση του συγγραφέα. Ας ελπίσουμε, ότι θα του αποδοθούν οι τιμές, που του αναλογούν. Και του αναλογούν δίχως άλλο – και ως ανθρώπου, και ως συγγραφέα.
