Στις 3 Ιανουαρίου του 1850, στην Αγία Πετρούπολη, έγινε η εικονική εκτέλεση των μελών του αντικυβερνητικού Συλλόγου του Μιχαήλ Πετρασέφσκι, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο 28-χρονος τότε Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Και γενικά, από τα 20 μέλη του Συλλόγου οι περισσότεροι ήταν συγγραφείς και επιστήμονες. Όταν στις 3 Ιανουαρίου, μετά από τον εγκλεισμό 8 μηνών, όλη αυτή η διανόηση εγκατέλειπε τις φυλακές και πήγαινε για εκτέλεση, κανείς από αυτούς δεν γνώριζε, ότι τους χαρίστηκε η ζωή, και ότι τους περιμένει η εικονική εκτέλεση, ίσα για να προλάβουν να μετανιώσουν, να ζητήσουν χάρη. Στα παγκόσμια πρακτικά αυτό λέγεται «πολιτικός θάνατος», και είναι πολύ πιο ατιμωτικός από την κανονική εκτέλεση: εκεί τελειώνουν τα πάντα, ενώ εδώ ο άνθρωπος είναι πολιτικά νεκρός – χωρίς περιουσία, χωρίς τίτλους, χωρίς ελευθερία.
Πάνω από το κεφάλι του Ντοστογιέφασκι, όπως και των υπολοίπων, έσπασαν στα δύο ένα σπαθί: το έκαναν κάπως βιβιασμένα, γιατί μέσα στα δέκα λεπτά, που οι κατάδικοι βρίσκονταν ανάμεσα στη ζωή και στον αληθινό (για εκείνους) θάνατο, κανένας τους δεν ζήτησε χάρη και δεν έδειξε μεταμέλεια…
